آشنایی با 17 ساز موسیقی ایرانی+ توضیح مختصر
سازهای موسیقی ایرانی بسیار گوناگون و زیبا هستند و تاریخچه آنها به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. این سازها با تنوع و زیبایی خاص خود، جزء ثروت‌های فرهنگی و هنری ایران محسوب می‌شوند. در ادامه، به برخی از مهمترین سازهای موسیقی ایرانی و توضیح مختصری در مورد هرکدام از آنها می‌پردازم:
1. تار: تار یکی از معروف‌ترین سازهای موسیقی ایرانی است. این ساز از چوب و دارای چهار تا شش زهره است که با دست یا نی و نیزه‌ای به صورت افقی نواخته می‌شود. تار به عنوان ساز اصلی در موسیقی سنتی ایران به کار می‌رود.
2. سه‌تار: سه‌تار نسخه ساده‌تر و کوچک‌تری از تار است. این ساز دارای سه زهره است و نواخته‌شدن آن به شیوه‌ای مشابه با تار است.
3. نی: نی یک ساز بادی است که از چوب و یک سری لوله‌های مخروطی تشکیل شده و از طریق نفخ کردن به آن صدا می‌دهند. نی در موسیقی سنتی ایران و کشورهای اطراف مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای انواع مختلفی است.
4. تمبک: تمبک یک ساز کوبه‌ای است که از چوب ساخته شده و با دست‌کوبی بر روی پوستی که به چهره ساز وصل شده، نواخته می‌شود. تمبک به عنوان سازی اصیل در موسیقی ایران و خاورمیانه معروف است.
5. تنبک: تنبک نیز یک ساز کوبه‌ای است که در ساختار ظاهری شبیه به تمبک است. با وجود تشابه در نام، تنبک و تمبک دارای تفاوت‌هایی در ساخت و نواخت دارند.
6. سنتور: سنتور یک ساز ویولن شکل است که دارای سیم‌های تنظیم شده است. این ساز با دست‌کوبی بر روی سیم‌ها و تارهای آن نواخته می‌شود و در موسیقی سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد.
7. کمانچه: کمانچه یک ساز سنتی است که از چوب ساخته شده و دارای چندین سیم و تار است. این ساز با کمان نواخته می‌شود و در موسیقی محلی‌های مختلف ایران به کار می‌رود.
8. دف: دف یک ساز کوبه‌ای و عروسکی است که در مراسم‌های مختلف، مانند نوروز و مراسم مذهبی، نواخته می‌شود. این ساز از چوب و پوست تشکیل شده و با دست‌کوبی بر روی پوست‌های آن صدا می‌دهند.
9. قانون: قانون یک ساز ویولن مشابه با تعدادی تار است که با کمک یک میخکوب به آن نواخته می‌شود. این ساز در موسیقی سنتی ایران و منطقه‌هایی چون ترکیه و عربستان معروف است.
10. زمرد: زمرد یک ساز بادی و چوبی است که با دم دادن به آن نواخته می‌شود. این ساز در برخی مناطق ایران به خصوص در جشن‌ها و مراسم محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تنها چند نمونه از سازهای موسیقی ایرانی هستند و هر منطقه ایران نیز سازهای مختص به خود دارد. این سازها همگی بخش مهمی از فرهنگ و هنر موسیقی ایرانی را تشکیل می‌دهند و در اجراهای موسیقی سنتی و معاصر ایران نقش مهمی ایفا می‌کنند.
11. کمانه: کمانه یک ساز موسیقی رشته‌ای است که از چوب ساخته شده و دارای سیم‌های تنظیم شده است. نوازنده کمانه با کمک یک کمان به سیم‌ها زده و صدا تولید می‌کند. این ساز به خصوص در موسیقی محلی شمال ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
12. گودال: گودال یک ساز موسیقی سنتی است که از چوب ساخته شده و دارای یک تار است. این ساز در مناطقی از ایران مانند خوزستان و لرستان به کار می‌رود و نواخته‌شدن آن نیاز به تکنیک و مهارت خاصی دارد.
13. سه‌سرتار: سه‌سرتار نسخه‌ی با تعداد تارهای بیشتری از تار است و معمولاً دارای سه تا شش تار است. این ساز نوازنده‌ای خبره نیاز دارد و در اجراهای موسیقی سنتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
14. دل‌نواز: دل‌نواز یک ساز چوبی و ده‌تاره است که دارای ده رشته است. این ساز در موسیقی سنتی ایران و افغانستان معروف است و نواختن آن نیاز به تکنیک و مهارت خاصی دارد.
15. بزم‌گیتار: بزم‌گیتار نسخه‌ای از گیتار است که در موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز دارای پنج تار است و نوازنده معمولاً با انگشتان خود به آن نواخته می‌شود.
16. گوتار: گوتار نسخه‌ای از گیتار است که دارای شش تار است. این ساز در موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یکی از سازهای معمول در اجراهای موسیقی سنتی ایران شناخته می‌شود.
17. اود: اود یک ساز چوبی است که در موسیقی کردی و موسیقی‌های مشابه در مناطق کُردنشین ایران به کار می‌رود. این ساز دارای دوتا تار است و به وسیله‌ی یک کمان نواخته می‌شود.
این تنها چند نمونه از سازهای موسیقی ایرانی هستند و هر کدام از آنها دارای تاریخچه و نقش خاصی در موسیقی سنتی و فرهنگ ایران دارند. این سازها نه تنها در موسیقی سنتی ایران، بلکه در موسیقی معاصر و ترکیبات موسیقی جهانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و به تنوع و غنای موسیقی ایرانی افزوده می‌شوند.
